‘Spelregels nodig voor platforms’

In een webinar, georganiseerd door Detailhandel Nederland en Thuiswinkel.org, vertelde Tweede Kamerlid Thierry Aartsen dat er beter gecontroleerd moet worden op de macht van platforms. “Op dit moment zijn het nog Westerse partijen, maar de komst van Alibaba baart mij zorgen. Dat lossen we niet op met alleen wet- en regelgeving.”

Donderdag organiseerden Detailhandel Nederland en Thuiswinkel een webinar over de rol van platformen in de digitalisering van de retail. Met digitale tafelgasten Thierry Aartsen, Kitty Koelemeijer, Jasper Verbunt, Just Hasselaar en Marjolein Verkerk ging Krijn Schuurman het gesprek aan. Zij vroegen zich af wat de ontwikkelingen van platforms betekenen voor retailers en webshops.

Platform als infrastructuur

Platformen zijn niet meer weg te denken uit de ecommerce. ‘De toekomst van de ecommerce bestaat uit het omarmen van de platformeconomie. Voor webshops en retailers liggen er vooral kansen wanneer zij zich aansluiten bij een platform,’ aldus Just Hasselaar, beleidsadviseur digital transactions voor Thuiswinkel.org.

Webwinkeliers zien die kansen ook, ze sluiten zich vaak aan bij een platform om een groter bereik en merkbekendheid te creëren. Dit is zeker het geval wanneer het gaat over Bol.com of Amazon. Thierry Aartsen, Tweede Kamerlid voor de VVD en woordvoerder EZK Mededinging en marktordening, vindt dat er wel een onderscheid moet zijn met platformen die ondertussen een economische infrastructuur zijn geworden, zoals Google. “Zowel retailers als consumenten kunnen niet anders dan dat platform gebruiken. Dat verandert de aard van zo’n platform op de economie,” aldus Thierry.

Er moet onderscheid gemaakt worden met platformen die ondertussen een economische infrastructuur zijn geworden.

Geen gelijk speelveld

“Als je eenmaal zo groot bent geworden dat je geen bedrijf meer bent, maar een infrastructuur, dan moet je je ook aan extra spelregels houden. Deze  mogen op Europees niveau worden aangescherpt,” zo zei de politicus.

Volgens Thierry moet de wetgeving uitgaan van het mkb. Door de huidige wetgeving genieten lokale webshops niet van dezelfde belastingvoordelen als platforms die bijvoorbeeld via mobiele apps reclame kunnen maken. “Er is nu geen gelijk speelveld tussen platforms en kleinere spelers, door internationale afspraken moet dat rechtgetrokken worden.”

Verantwoordelijkheid platforms

Een ander probleem is de balans tussen vrijheid in ondernemen en de verantwoordelijkheid van platforms met betrekking tot productveiligheid en aansprakelijkheid. Ook hier moeten volgens hem strengere regels ontstaan op Europees niveau. “Op dit moment zit er een systeemfout in de Europese wetgeving, waardoor internationale platforms producten kunnen blijven aanbieden die gevaarlijk of onveilig zijn en niet voldoen aan Europese richtlijnen.”

Data verzamelen moet in balans zijn

Dankzij het grote aantal verkooppartners op de grote platforms zijn zij in staat om meer data te verzamelen dan de gemiddelde webshop ooit kan doen. Volgens de tafelgasten zorgt dit ervoor dat het voor kleinere webshops lastiger is om zich te blijven onderscheiden.

Webshops moeten inzage kunnen krijgen in verzamelde data door platformen.

Volgens Thierry moeten webshops dan ook inzage kunnen krijgen in die data. Nu zouden platforms hun verantwoordelijkheid ontlopen door de huidige wetgeving. “Er is een dominantie van grotere partijen als het gaat om data, maar in dat speelveld moet er juist balans komen.”

De consument faciliteren rond zijn data

Het verzamelen van data brengt echter ethische vraagstukken met zich mee. Wie mag wat doen met welke data en hoe deel je het met elkaar op een verantwoorde manier? Volgens Thierry moet er discussie zijn over het eigenaarschap van data. “De consument is eigenaar van data en vervolgens sluit deze een gebruikersovereenkomst af met bijvoorbeeld een platform. Hier staan afspraken in over wat wel en niet mag met data, de retailer mag ook beroep doen op deze data omdat dit is overeengekomen. Hiermee creëer je een gezonde concurrentie.”

‘De komst van Alibaba baart mij zorgen’

Hier haakte Kitty Koelemeijer, hoogleraar Marketing & Retailing aan Nyenrode Business Universiteit, op aan: “We moeten consumenten hierin faciliteren. Op dit moment accepteren consumenten veel te makkelijk algemene voorwaarden zonder zich hierin te verdiepen. Ze geven data te snel weg”. Zij pleit voor meer toezicht vanuit de overheid op de komst van besturingssystemen zoals Alexa, nieuwe technologieën en monopolieposities van platformen. “Het gaat verder dan data alleen.”

“Dat klopt, op dit moment zijn het nog Westerse partijen, maar de komst van Alibaba baart mij zorgen,” zo ging Thierry verder. “De introductie van Alibaba brengt ook Alipay met zich mee, waardoor het platform inzage zal krijgen in financieringsstromen. “We zullen op zoek moeten gaan naar systemen om dit te doorbreken. Dat kan niet alleen met wet- en regelgeving.”