Black Friday: kan deze dag nog wel?

Black Friday komt er weer aan en webwinkels buitelen over elkaar heen met kortingen en speciale acties. Het overgrote deel van de consumenten valt er als een blok voor, maar… hoe lang nog? Her en der worden kanttekeningen en kritieken geplaatst bij deze dag.

Black Friday is over komen waaien uit de VS, waar het ooit in het leven werd geroepen omdat het de vrijdag was na Thanksgiving (dat altijd op donderdag valt) en veel mensen die dag vrij namen. Om ze op hun vrije dag naar de winkelstraten te lokken, stunten lokale retailers met allerlei kortingen.

Met de opkomst van ecommerce ontstond al snel de online variant Cyber Monday (de maandag na Black Friday), waardoor ook ’t in het weekend dat daartussen zat opeens kortingen regende. En omdat het nu veelal online plaatsvond, duurde het dan ook niet lang voordat dit kortingenfestijn overwaaide naar Nederland en de rest van Europa.

Maar waar veel webwinkels de laatste jaren veelvuldig aan de haal gingen met Black Friday, lijkt er nu steeds meer weerstand te komen. En met verschillende redenen.

Kritiek: Webwinkels doen aan kunstmatige kortingen

Een van de kritieken op Black Friday is dat webwinkels niet écht met kortingen strooien, maar dat ze eerst de prijzen verhogen om die met Black Friday opeens weer te verlagen, zodat het lijkt alsof ze stunten met de verkoopprijs. November vorig jaar kreeg bijvoorbeeld de MediaMarkt een bak vol kritiek over zich heen omdat het de prijzen zou hebben verhoogd (iets waarvan ze in datzelfde jaar ook al van beticht werden tijdens hun ‘Btw? Weg ermee’-actie).

En ook Bol.com is betrapt op het goochelen met prijzen, zoals bijvoorbeeld het aanpassen van de adviesprijs (die prijs wordt vaak opgelegd door de fabrikant), waardoor de procentuele korting opeens een stuk hoger leek.

Kritiek: Black Friday stimuleert overconsumptie

Een ander geluid uit de hoek van Black Friday-tegenhanger is dat deze dag overconsumptie alleen maar meer in de hand werkt. Dit geluid komt niet alleen van consumenten, ook webwinkels laten zich hier met woord en daad over uit.

Zo doet de Amerikaanse outdoorwinkel REI al vijf jaar niet meer mee aan deze dag. Het sluit op die dag de shop en moedigt mensen aan om lekker naar buiten te gaan en te bewegen. Maar ook online meubelverkoper Camif sluit op vrijdag 29 november de online deuren. Het motiveert consumenten zelfs om een petitie in te vullen. En Envie, dat elektronica verzamelt en repareert, organiseert alweer voor de derde keer Green Friday, met als grote boodschap dat we met z’n allen minder afval moeten maken.

Kritiek: Black Friday is niet duurzaam

Een van de meer recente tegengeluiden is toegespitst op het thema duurzaamheid, sowieso een hot topic in de moderne ecommerce. Zo bleek uit een enquête van Deloitte onder Europese consumenten dat 70 procent rekening wil houden met het milieu tijdens het doen van de decemberaankopen.

“Maar zoals iemand van Deloitte zelf ook opmerkt: “Hoewel respondenten dit jaar aangeven dat ze duurzaamheid belangrijk vinden om rekening me te houden tijdens decemberaankopen, lijkt hun werkelijke winkelgedrag in de tegenovergestelde richting te wijzen.” En dat is natuurlijk ergens ook wel logisch, zo lang webwinkels blijven strooien met kortingen.

Een initiatief dat het bewustzijn bij consumenten wellicht de goede richting op kan helpen, is het pop-upevent #PeopleFriendlyFashion, een initiatief van FNV, CNV en Fair Wear Foundation. De initiatiefnemers zijn niet per se tegen Black Friday, maar pleiten wel voor betere arbeidsomstandigheden voor de mensen die al die kleding maken die op 29 november massaal in de uitverkoop gaat.

Op de ‘Block Friday‘-pagina van The Happy Activist staat overigens een verzameling van de ‘leukste slow-shopevents tijdens Black Friday’. Handig voor iedereen die toch wat goeds wil doen tijdens het kortingenfestijn.