PostNL is aan het verliezen, wordt pakketbox de redding?

Momenteel zit PostNL in de hoek waar de klappen vallen. Er is harde kritiek op de schijnzelfstandigheid van pakketbezorgers, de nieuwe supersorteermachine ontneemt heel wat medewerkers hun baan, pakketbezorgers zouden te weinig krijgen en nu klagen ook de PostNL Servicepunt-franchisers. Maar er is een oplossing voor PostNL: de pakketbox aan huis of in de straat.

PostNL heeft het zwaar te verduren. Het voormalige staatsbedrijf heerste jarenlang (door een monopolie-regeling) over de brieven en pakketjes in ons land. Sinds 1997 werd aan het vrije marktprincipe gewerkt door telkens het monopolie op de bezorging van poststukken onder een bepaald gewicht af te breken. Sinds 2011 werd het monopolie op postdiensten officieel beëindigd en werd Nederland een vrije postmarkt.

Klachten over pakketdienst PostNL
Vandaag de dag heeft PostNL concurrentie van internationale diensten als DHL, DPD en GLS. PostNL is nog wel de marktleider wat betreft het bezorgen van brieven, maar in de pakketsector moet het zwaardere concurrentie dulden. En dat is nou júíst het onderdeel waar steeds meer groei in zit, nu ecommerce is doorgebroken en men massaal pakketjes laat bezorgen.

En in de pakketsector gaat het niet erg lekker. Zo was er kritiek over het feit dat PostNL pakketjes uit China standaard naar een afhaalpunt stuurt in plaats van naar de consument, klagen bezorgers ondertussen over de schijnzelfstandigheid, onkosten waar ze zelf voor moeten betalen en dat ze te weinig krijgen (of niks als de consument niet thuis is) voor het afleveren van pakketten.

Webwinkels kunnen moeilijker concurreren
En recent zijn daar nog een aantal serieuze klachten bijgekomen. Zo zijn webwinkels in het noorden van ons land bezorgd om hun concurrentiepositie nu het distributiecentrum in Zwolle is gesloten en pakketjes dus naar Amersfoort moeten. Hierdoor kunnen webwinkels minder lang bestellingen aannemen dan concurrenten ergens anders in het land.

Servicepunten krijgen lagere vergoedingen
En winkeliers die in hun shop een PostNL Servicepunt hebben, zijn alles behalve blij met de aangekondigde tariefwijziging. Per 1 juli gaat PostNL een stuk minder uitbetalen aan winkeliers met een postkantoor of pakketpunt in hun zaak. Ongeacht de grootte of het gewicht van een pakket krijgen ze straks nog maar 20 cent per pakket, waar dat eerder nog 35 cent was. Een negatieve wijziging van 43 procent.

Ouderwetse handelwijze
PostNL zit dus in de hoek waar de klappen vallen en de situatie lijkt er maar niet beter op te worden. Het werkt op een manier die niet lijkt aan te sluiten bij hoe de markt in elkaar steekt. Steeds meer mensen bestellen online en laten hun pakketje vervolgens thuisbezorgen. Desondanks bezorgt PostNL vrijwel altijd onder werktijd en zijn de tijdvakken nog steeds érg ruim genomen. Met als gevolg dat menig consument thuiskomt met een briefje op de deurmat met daarop de melding dat de pakketbezorger de bewoner niet thuis aantrof en hij dus morgen weer terugkomt met het pakketje…

Het is gewoon niet meer van deze tijd. Pakketten kunnen veel efficiënter en effectiever afgeleverd worden met een hoger afleverpercentage en dus een betere vergoeding voor bezorgers als gevolg. Brieven kun je altijd kwijt in een brievenbus, voor pakketjes heb je nu eenmaal een ontvanger nodig. Maar wat als die er niet is, omdat hij op dat moment bijvoorbeeld aan het werk is?

Servicepunt is ook niet de oplossing
PostNL probeerde dit probleem op te lossen met de PostNL Servicepunten. Alleen zijn veel winkeliers die hier verantwoordelijk voor zijn niet tevreden over hoe het er nu aan toegaat: hun winkel staat vol met pakketjes, consumenten kopen niets extra’s in de winkel en de vergoedingen gaan omlaag.

Pakketbox aan huis of kluisjes in de straat
Met een pakketbox of kluisjes (PostNL heeft op 7 centrale stations en Schiphol Plaza al pakketautomaten)  kan een aanzienlijk deel van het huidige probleem opgelost worden. Bezorgers kunnen al hun pakketjes dezelfde nog kwijt, want ze zijn er niet meer afhankelijk van of iemand thuis is of niet, consumenten hoeven niet meer een te hoog aantal uren per se thuis te blijven om een pakketje in ontvangst te nemen en PostNL Servicepunten worden voor een deel ontzorgd, omdat consumenten hierdoor niet meer al hun pakketjes daar laten bezorgen.

Nu wil misschien niet elke consument een pakketbox aan huis. Dat kan uit esthetisch oogpunt zijn, omdat het gewoon niet mogelijk is of uit veiligheidsoverwegingen. Een andere, soortgelijke oplossing zou dan kunnen zijn om kluiswanden in het straatbeeld op te nemen. Wij denken hierbij aan een reeks kluizen tegen de achterkant van bushokjes aan of bij glas- en papierbakken. Het straatbeeld wordt hiermee niet onnodig verstoord en die faciliteiten zijn vaak toch al op goed toegankelijke plekken gevestigd. En een reeks aan PostNL-kluisjes bij tankstations is ook geen verkeerd idee: ’s morgens rij je er naartoe om je retouren af te leveren en ’s avonds na het werk haal je daar je online bestellingen op!

PostNL is natuurlijk niet helemaal wars van innovaties. Zo staat er al sinds 12 januari vorig jaar een video over de pilot ‘Altijd Thuis’ op YouTube, waarin PostNL uitlegt hoe het met haar afleverbox aan huis de last mile wil verzorgen. Maar dat is alweer een jaar geleden! De afleverbox had al láng uit de pilotfase gehaald moeten zijn en aan huizen zijn bevestigd. En waarom zien we de Pakketautomaten niet veel meer dan in ‘slechts’ zeven treinstations?